Guy de Maupassant
Guy de Maupassant sinh tại vùng Normandie ở miền bắc nước Pháp ngày 5 tháng 8 năm 1850 trong một gia đình giàu có.
Cha mẹ Maupassant ly thân năm ông lên mười một tuổi, và bà mẹ đã một mình nuôi dạy con. Từ ảnh hưởng ấy, bà đã trở thành nhân vật nữ trong rất nhiều câu chuyện của ông. Maupassant được gửi đến trường nội trú ở Yvetot vì bản tính bất trị, hay nổi loạn. Ông từng học ở trường lycée tại Rouen và được bằng Cử nhân Văn chương. Sau khi tốt nghiệp, Maupassant gia nhập quân đội và tham gia Chiến tranh Pháp–Phổ (1870–1871).
Năm 1871, ông đến Paris làm một viên chức nhỏ cho Bộ Hải quân. Từ năm 1878 trở đi ông làm một viên chức Bộ Giáo dục. Cuộc đời làm viên chức nhỏ kéo dài khá lâu, đã để lại nhiều dấu ấn trong tư tưởng và sự nghiệp của ông, góp phần quan trọng vào việc hình thành "hình tượng con người bé nhỏ" - một kiểu nhân vật văn học quan trọng sẽ ra đời vào cuối thế kỷ 19 và thịnh hành suốt nửa đầu thế kỷ 20.
Với những khó khăn dồn dập, Maupassant ngày càng trở nên bi quan đến nỗi bị chứng nhức đầu kinh niên không dứt, chỉ có thể làm dịu cơn đau bằng cách hít ether. Việc lạm dụng ether đã gây cho ông nhiều ảo giác và cuối cùng Maupassant bị sụp đổ tinh thần hoàn toàn. Rồi ông trở nên giàu có, và chi tiêu bừa bãi vào thú ăn chơi. Nhưng sau thời gian này, ông trở nên tuyệt vọng, vào năm 1892 tự tử nhưng được cứu sống.
Sau đó Maupassant bị giam trong dưỡng trí viện tư nhân Doctor Blanche tại Passy, Paris.
Maupassant mất ngày 6 tháng 7 năm 1893, chỉ vừa 42 tuổi, trong thời kỳ thứ ba của bệnh giang mai, căn bệnh đã kết liễu cuộc đời của nhà văn. Ông được chôn cất ở Nghĩa trang Montparnasse.
Một cuộc đời
Đây là 1 tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn Pháp Maupassant, được ông viết từ cuối năm 1870, và được xuất bản năm 1883. Truyện được coi là sự tiếp nối 1 cách xuất sắc chủ nghĩa hiện thực phê phán của Pháp sau những Balzac, Xtanhđan,Flôbe...
I.
Jan chuẩn bị xong hành lý : nàng bước lại gần cửa sổ nhưng mưa vẫn rơi.
Mưa rào đập vang vang suốt đêm vào ô cửa kính, vào mái nhà. Bầu trời thấp và đẫm nước dường như vỡ ra trút hết xuống đất. hoà tan đất thành một thứ hồ nhão , làm đất chảy ra chẳng khác gì đường bị hun nóng. Từng cơn gió mạnh ào ào lướt qua , đầy khí nóng hầm hập. Phố xá vắng tanh chìm ngập trong tiếng ầm ầm của các dòng nước tuôn tràn. Nhà cửa, giống một chiếc khăn bông xốp , uống no nê hơi ẩm, thấm vào đến tận bển trong và làm cho các vách tường , từ hầm sâu tới kho thóc trên cao, đều đẫm mồ hôi.
Jan ra khỏi trường dòng ngày hôm qua:Thế là nàg được tự do mãi mãi. Nàng sẵn sàng ghi lấy mọi hạnh phúc của cuộc đời hằng mơ ước bấy lâu. Nàng sợ cha mình do dự không chịu ra đi nếu trời chưa hửng nên từ sáng tới giờ, nàng đã hàng trăm lần nhìn ra phía chân trời xem đã tạnh chưa.
Chợt nhớ ra là mình quên không xếp cuốn lịch vào trong túi hành lý, nàng gỡ từ trên tường xuống miếng bìa cứng nhỏ được chia ra từng tháng, ở giữa một hình vẽ, có đề rõ hàng chữ số vàng niên hiệu năm đó-1819. Nàng lấy bút chì gạch đi 4 cột đầu, xoá đi từng tên thánh cho đến ngày 2 tháng 5, ngày nàng ra khỏi trường dòng.
Phía ngoài cánh cửa có tiếng gọi Janet,Jan đáp " vào đi bố".Và bố Jan bước vào.
Nam tước Ximông-jắc Lơ Pectuyx đề Vô là 1 nhà quý tộc của thế kỉ trước , 1 người say mê cái gì thì say mê cuồn nhiệt. Là kẻ tôn sùng Rút xô, ông yêu thiên nhiên ,đồng ruộng, mảnh rừng và súc vật với tấm lòng tha thiết. Theo bản năng của một người sinh ra từ cành vàng lá ngọc, ông chẳng ưa gì năm 93 nhưng vốn mang bẩm tính của một nhà triết học, lại được giáo dục theo tinh thần một người yêu chuộng tự do, ông căm ghét bệnh chuyên quyền bạo ngược, căm ghét theo kiểu vô thưởng vô phạt và có tính khoa trương.
Sức mạnh to lớn và điểm yếu to lớn của ông chính là lòng tốt, một lòng tốt của người không có đủ tay mà để vuốt ve, trao tặng và ôm hôn, một lòng tốt tản mác và không bền bỉ của kẻ sáng tạo giống như một phần động lực của ý chí bị tê liệt, nghị lực bị thiếu sót, đến mức gần như là một thói xấu.
Là một nhà lý luận, ông nghiền ngẫm cả một kế hoạch giáo dục con gái mình. Ông muốn nàng sẽ được hạnh phúc, sẽ thành một người có lòng tốt, ngay thẳng và dịu hiền.
Nàng sống ở gia đình đến năm mười hai tuổi thì được bố đưa vào trường dòng Thánh Tâm, mặc dù bà mẹ khóc lóc chẳng chịu.
Bố nàng nghiêm ngặt nhốt nàng trong đó như một nhà tu kín:Nàng sống mà chẳng hề biết đến việc đời và đời cũng chẳng hề biết đến nàng. Ông muốn rằng khi trở lại gia đình, ở tuổi mười bảy,con gái ông sẽ trong sạch ,và ông sẽ tự rèn luyện con qua một khung cảnh thơ mộng vừa phải.Trên đồng ruộng giữa cảnh đất đai được chăm bón màu mỡ, ông sẽ mở cửa cho tâm hồn nàng, làm cho nàng hết khờ dại trước cảnh yêu đương chất phác,âu yếm đơn sơ của loài vật, trước những quy luật trong trẻo của cuộc sống.
Bây giờ nàng đã ra khỏi trường dòng, người rạng rỡ,đầy nhựa sống và khát khao hạnh phúc. Nàng sẵn sàng đón nhận mọi niềm vui, mọi ngẫu nhiên kì thú mà trí nàng đã từng lướt qua trong những ngày nhàn rỗi , những đêm dài cô đơn hy vọng.
Trông nàng giống như một người đẹp trongtranh của Vêrônefơ với mái tóc vàng óng ả. Nhưng so với nước da nàng, một cô gái con nhà quyền quí, mái tóc kia có vẻ còn phải nhường bước. Nước da ấy phơn phớt hồng, phủ nhẹ chút lông tơ như một lớp nhung mờ nhạt chỉ hiện ra chút ít khi có ánh nắng vuốt ve. Mắt nàng xanh một màu xanh nhạt, như mắt những pho tượng sứ Hà Lan.
Nàng có một nốt ruồi nhỏ trên cánh mũi trái và một nốt khác phía cằm phải, ở đó, màu vài sợi lông tơ quá giống sắc da đến nỗi người ta khó nhận ra. Người nàng cao, ngực nở , lưng ong,. Tiếng nói nàng rành rọt, đôi khi dường như quá thanh , giọng cười trung thực của nàng toả khắp niềm vui. Với 1 dáng điệu quen thuộc, nàng thường hay đưa 2 bàn tay lên thái dương tựa hồ làm mái tóc mình thêm bóng.
Nàng chạy đến ôm hôn bố và nói:Thế nào ta đi chứ bố?
Bố nàng cười, rung rung mái tóc khá dài đã bạc, và giơ tay chỉ ra phía cửa sổ.
-Thời tiết thế này đi làm sao được hở con?
Nhưng nàng vẫn nũng nịu và âu yếm nài ông "Ồ ta đi thôi! Con van bố đấy! Xế trưa, trời sẽ đẹp thôi mà!"
-Nhưng mẹ của con chẳng đời nào chịu đồng ý đâu.
-Có chứ ạ, con xin hứa với bố như vậy.
-Nếu con thuyết phục được mẹ, bố cũng rất muốn đi ngay.
Thế là nàng chạy vù đến phòng bà nam tước. Nàng đã ngày càng nôn nóng chời đợi ngày ra đi này.
Từ khi vào trường dòng Thánh Tâm, nàng chưa bao giờ rời khỏi thành phố Ruăng. Bố nàng không cho phép bất cứ cuộc đi chơi xa nào trước khi nàng đến tuổi ông đã định. Chỉ có 2lần, nàng được đưa về thăm Pari, trong mười lăm ngày, nhưng đấy cũng vẫn là 1 thành phố. Nàng chỉ mơ ước tới nông thôn thôi.
Bây giờ nàng sắp đi nghỉ hè ở trang trại Bạch Dương, một lâu đài cổ kiểu gia đình xây dựng trên một dải đất kề những vách đá dựng đứng ven biển gần làng Ypo, và nàng tự hẹn với mình sẽ tạo ra một niềm vui vô tận trong cuộc sống tự do bên bờ sóng nước ấy. Đã có sự thoả thuận là toà nhà ấy sẽ thuộc về nàng: nàng sẽ ở luôn tậi đó khi lấy chồng.
Cơn mưa từ chiều hôm trước vẫn không ngớt này là điều phiền muộn lớn đầu tiên trong cuộc đời nàng.
Ba phút sau, nàng vừa chạy đến phòng mẹ , ra kêu om nhà: Bố ơi bố, mẹ đồng ý rôi! Bố cho thắng ngựa vào xe đi!
Nhưng cơn mưa tầm tã vẫn chẳng ngớt đi chút nào, thậm chí có thể nói nó còn dữ tợn lên gấp đôi- khi chiếc xe ngựa tiến đến trước cửa.
Lúc Jan sắp bước lên xe, bà nam tước mới xuống cầu thang, bên này bà dựa vào chồng, bên kia bà dựa vào cô hầu to, khoẻ,nhanh nhẹn như 1 chàng trai. Đó là 1 cô gái xứ Noocmăngđi,vùng Cô, trông người ít nhất cũng phải 20, thực ra chưa tới 18.Cô được đối xử như 1 cô con gái thứ hai trong nhà phần nào vì cô là con gái của bà vú nuôi Jan. Tên cô là Rôzali. Vả lại, công việc chủ yếu cỉa cô chỉ là gíup đỡ bà chủ nhà đi lại. Đã mấy năm nay, bà béo phị do chứng bệnh phù tim khiến bà luôn miệng kêu than.
Miệng thở hổn hển bà nam tước đã bước ra tới bậc tam cấp trước cửa toà nhà cũ kĩ. Nhìn ra cái sân đang cuồn cuộn nước mưa, bà thì thầm "thật chẳng biết điều chút nào cả".
Chồng bà tươi cười " Bà Adêlait, thì chính bà đã muốn như vậy"
Vì vợ ông mang cái tên bóng bảy Adêlait nên bao giờ ông cũng thêm tiếng bà vào đó với một vẻ kinhtrọng pha chút châm biếm.
Bà bước xuống và nặng nhọc leo lên xe, làm tất cả các lò xo của chiếc xe võng xuống. Ông nam tước ngồi cạnh bà, Jan và Rôzali ngồi trên chiếc ghế quay mặt về sau.
Cô đầu bếp Luyđivin mang áo khoác và 2 cái giỏ đến, áo khoác đặt trên đầu gối mỗi người, giỏ đặt dưới chân. Sau đó Luyđivin leo lên chiếc ghế , ngồi cạnh lão Ximông và choàng mình kín mít bằng một tấm chăn. Vợ chồng ông gác cổng đến chào và đóng cổng lại, Chủ nhà dặn dò thêm ít lời về các hành lý sẽ được trở đi sau trên một chiếc xe bò, rồi xe khởi hành.
Đầu cúi thấp, lưng còng xuống dưới làn nưa, lão đánh xe Ximông như biến mất đi trong chiếc áo tơi rộng có ba tầng cổ áo. Cơn mưa to vẫn rền rĩ đập vào cửa kính nước mưa tràn ngập cả đường đi.
Hai con ngựa phi nước kiệu đưa chiếc xe đi thẳng xuống phía dưới bến tàu, chạy dọc theo dãy tàu thuỷ lớn với những cột và trục buồm, những dây buộc, tất cả đứng ủ rũ dưới bầu trời đẫm nước như những cây cối bị trụi hết cành lá, rồi chiếc xe chạy vào dãy phố dài Núi Ribudê.
Chẳng mấy chốc chiếc xe đã chạy tới cánh đồng cỏ. Thỉnh thoảng qua màn mưa mù mịt, lại trang nghiêm nổi lên một cây dương liễu ngập nước, cành lá rũ rượi như một xác chết. Móng ngựa bì bóm trong nước, bốn bánh xe văng bùn tung toé.
Mọi người im lặng. Hình như ngay cả tâm trí con người cũng ướt mèn như đất. Bà mẹ ngửa người, tựa đầu và nhắm mắt. Ông nam tước rầu rĩ ngắm nhìn cảnh nông thôn đơn điệu và đẫm nước. Gói hành lí nhỏ để trên đầu gối, Rôzali mơ màng, cái kiểu mơ màng không suy nghĩ của những người dân thường. Nhưng Jan dưới làn nước chảy ấm áp, lại cảm thấy mình như đang sống lại, chẳng khác một cây cảnh vốn trồng trong nhà nay được đem ra ngoài trời. Niềm vui dày dặn, như một tấm lá bảo vệ trái tim nàng, không để cho nó phải buồn bã. Mặc dù không nói năng gì, nàng rất muốn được cất tiếng hát lên và chìa tay ra ngoài hứng lấy nước uống. Nàng vui sướng vì được ngựa kéo đi vùn vụt, đưọc ngắm nhìn cảnh vật ủ ê và thấy mình không bị ướt át giữa cảnh lụt lội.
Và, dưới cơn mưa dai dẳng, từ mông hai con ngựa, một làn hơi như hơi nước sôi, đang nghi ngút bốc lên.
Dần dần bà nam tước ngủ thiếp đi. Khuôn mặt bà, vây quanh bởi sáu vòng tóc quấn lòng thòng, cũng dần dần sệ xuống. Ba ngấn cổ tô đỡ lấy khuông mặt đó, những nếp da uốn lượn cuối cùng biến dần vào bộ ngực mênh mông như biển cả. Đầu bà nhô lên tụt xuống theo nhịp thở, mà phị ra, qua cặp môi hé mở lọt ra một tiếng ngáy khò khò. Chồng bà cúi xuống, nhè nhẹ đặt vào đôi bàn tay đang bắt chéo trên bụng bà một chiếc ví da nhỏ. Tiếng động làm bà tỉnh giấc. Bà giường con mắt còn ngái ngủ , lờ đờ nhìn cái ví. Nó rơi xuống và bật mở. Vàng và giấty bạc vãi ra khắp sàn xe. Bà tỉnh ngủ hẳn. Thế là niềm vui của cô con gái bà đã thảnh 1 trận cười giòn như pháo nổ.
Ông nam tước nhặt tiền rồi đặt lên trên đầu gối bà và nói "Mình ạ, đây là tất cả những gì còn lại về trang trại Elơtô của tôi. Tôi đã bán nó đi để có tiền tu sửa trang trại Bạch Dương. Vì từ này, chúng ta sẽ đến ở đó luôn."
Bà đếm được 6400 frăng rồi lặng lẽ đút tiền vào túi.
Đây là trang trại thứ chín bán đi trong số ba muơi mốt cái mà các cụ đã để lại. TUy vậy với số ruộng đất còn có trong tay, nó vẫn còn thu được khoảng 20000 frăng tiền tô. Nếu khéo quản lý, 1 năm dễ dàng thu đươc tới 3 vạn frăng.
Họ sống thanh đạm nên số thu nhập ấy lẽ ra cũng đủ để chi dùng, nhưng trong nhà lại luôn luôn mở sẵn một cái thùng không đáy: lòng tốt.Lòng tốt đó làm khô cạn tiền trong tay như mặt trời làm khô cạn nước trong đầm lầy. Tiền bạc cứ chạy đi bay biến, mất mặt. Sao thế nhỉ? Chẳng ai biết. Bất cứ lúc nào ông hay bà cũng có thể nói: "Chẳng hiểu sao hôm nay tôi tiêu mất đến 100 frăng mà chẳng mua đưọc cái gì ra hồn".
Ngoài ra, việc dễ dàng giúp tiền cho nguời khác cũng là 1 trong những nguồn hạnh phúc lớn của đời họ. Họ đã thoả thuận với nhau về điểm đó 1 cách đẹp đẽ và đáng cảm động.
Jan hỏi " Lúc này lâu đài của con đã đẹp chưa", ông nam tước vui vẻ đáp "Con sẽ thấy , con gái của bố ạ".
Cơn mưa dần giảm bớt cường độ để rồi chỉ còn là 1 thứ sương mù , một thứ mưa bụi rất nhỏ. Vòm mây cao lên và trắng ra. Đột nhiên từ 1 kẽ hở không thấy được, một tia nắng dài bỗng rọi chéo xuống cánh đồng.
Mây nứt rạn, nền trời xanh xuất hiện.Rồi, giống một tấm voan bị rách, mây cứ xé toạc mãi ra, và 1 bầu trời trong đẹp, cao thăm thẳm, trải rộng trên cảnh vật.
Một cơn gió mát nhẹ thổi qua tựa hồ một tiếng thở dài sung sướng của mặt đất, Xe chạy dọc theo rìa các mảnh vườn hoặc rừng: thỉnh thoảng lại vanh lên tiếng hót véo von của một con chim đang phơi lông dưới nắng.
Chiều xuống. Lúc này mọi người trong xe đều đã ngủ trừ Jan. Xe dừng 2 lần nơi quán trọ để cho ngựa nghỉ và ăn chút lúa mạch lõng bõng nước.
Mặt trời đã lặn. Phía xa chuông nhà thờ đổ hồi. Trong 1 xóm làng nhỏ, đèn dường đã thắp. Bầu trời đầy sao sáng rực lên. Qua từng đoạn hiện lên những ngôi nhà sáng đèn như những đóm lửa xuyên qua bóng đêm. Xe vừa qua khỏi một cái dốc thì mặt trăng to đỏ lừ, trông như còn ngái ngủ bỗng đột ngột lộ ra sau rặng cây tùng.
Trời mát đến nỗi phải hạ kính cửa xe xuống. Mơ màng mãi đến phát mệt, ngắm cảnh mãi đến no cả mắt, lúc này Jan cũng đã ngủ. Thỉnh thoảng, tê dại cả người vì 1 tư thế ngồi kéo dài, nàng lại mở mătvá nhìn ra ngoài.Trong bóng đêm đầy sao sáng, nàng thấy lướt qua trước mặt mình cây cối của 1 trang trại, hoặc đây đó 1 vài con bò nằm duới ruộng, đầu ngửng cao. Rồi nàng đổi tư thế ngồi, thử nhớ lại một giấc mơ vừa chớm, nhưng tiếng bánh xe lăn liên tục vang vang, làm tâm trí nàng phát mệt, nàng nhắm mắt lại cảm thấy ê ẩm cả tinh thần lẫn thể xác.
Nhưng xe đã dừng bánh. Nhiều người, nam và nữ, tay xách đèn lồng đứng dưới cửa xe. Đến nhà rồi tỉnh giấc đột ngột, Jan nhảy xuống rất nhanh. Một bác tá điền rọi đèn để bố nàng và Rôzali gần như phải khiêng bà nam tước xuống xe. Bà luôn miệng kêu khổ,nhắc đi nhắc lại bằng cái giọng lí nhí, như thở hắt ra " Ôi trời ơi! Ôi các con ơi !". Chẳng ăn uống gì, bà liền vào buồng nắm và ngủ thiếp ngay.
Ngồi trước mặt nhau, Jan và ông nam tước cùng ăn cơm tối. 2 bố con mỉm cười nhìn nhau và vươn ngườ iqua bàn, tay nắm lấy tay. Tràn ngập 1 niềm vui thơ trẻ, 2 bố con cùng đi xem ngôi nhà đã được sửa chữa lại.
Đó là 1 trong những toà nhà cao rộng của xứ Noocmắngđi, nửa trang trại, nửa lâu đài, xây cất bằng đá trắng đã ngả màu xám, đủ sức chứa một đại gia đình.
Một sảnh đưởng rộng mêng mông cắt ngôi nhà ra làm đôi, chạy suốt từ đầu này tới đầu kia, mở 2 cửa lớn ra 2 mặt. 2 cầu thang 2 bên chạy vòng lên tầng trên, bỏ trống đoạn giữa, giống như 1 cái cầu bắc qua của ra vào.
Ở tầng dưới, phía bên phải là 1 phòng khách rất rộng có tường bịt thảm thêu hình lá cây và chim chóc chuyền cành, mọi đồ đạc đều bọc vải thêu nhỏ mũi các hình ảnh minh hoạ thơ ngụ ngôn của La Fôngten. Jan rùng mình vui sướng khi thấy tại 1 cái ghế tựa bọc vải thêu, có minh hoạ câu chuyện Con cáo và con cò hương mà nàng yêu thích từ lúc còn bé tí.
Cạnh phòng khách là gian thư viện đầy ắp những sách cổ và 2 gian buồng chưa dùng đến. Phía trái là phòng ăn, vách lát gỗ còn mới, rồi đến phòng quần áo, nhà bếp và 1 gian nhỏ có bồn tắm.
Một hành lang chạy theo chiều dài tầng gác. Mưòi cửa ra vào mười gian phòng đều mở ra lối đi đó. Ở trong cùng về phía tay phải là phòng của Jan. 2 bố con bước vào. Ông nam tước vừa mới cho sửa lại gian phòng này như mới, bằng cách đơn giản dùng 1 ít giấy hoavăn dán tường và ít đồ đạc, không dùng, cất trong kho thóc.
Những tấm thảm trong phòng, sản phẩm của xứ Flăngđrơ, đều đã rất cũ và có thêu những hình người kì dị.
Nhưng khi nhìn thấy chiếc giường nằm, cô gái bật kêu lên vui sướng. Bốn chân giường là bốn con chim to bằng gỗ sồi, đen kịt và đán sáp bóng lộn, trông cứ như 4 tên lính gác. 2 thành giường là 2 mặt gỗ rộng, chạm trổ hình hoa, lá,quả xen lẫn nhau. Bốn cọc giường có đường xẻ rãnh tinh xảo, đầu cọc chạm trổ theo kiểu Côranhtơ, trùm lên cọc là 1 cái bệ khác hình những cánh hoa hồng và thần Tình yêu cuốn vào nhau.
Cái giường vẫn có vẻ duyên dáng, mặc dù trông đồ sộ và nước gỗ đã sạm lại với thời gian trông có phần nghiêm nghị. Mền đắp chăn và đình màn đều may bằng 1 thứ lụa cổ màu xanh sẫm thêu kim tuyến, những bông huệ to trông như 2 mảnh trời lấp lánh sao.
Ngắm nghía kĩ cái giường xong, Jan giương cao đèn xem cho rõ đề tài trang trí các tấm vải dán gưòng. Tấm thứ nhất vẽ hình 1 lãnh chúa và 1 thiếu phụ trẻ, cả 2 đều mặc quần áo hết sức lạ kì, sặc sỡ màu xanh lá cây, đỏ và vàng, đang đứng trò chuyện dưới bóng 1 cây màu xanh lục, quả màu trắng đang chín. Cạnh đó, một con thỏ to, cũng màu trắng, đang gặm ít cỏ xám.
Phía trên những nhân vật ấy, xa xa thấp thoáng năm gian nhà nhỏ hình tròn , mái nhọn, và trên cao, gần như trên nền trời, có vẽ 1 cối xay gió màu đỏ thắm.
Tất cả những cái đó được trình bày trên 1 nền vải mang những hình cành lá to nở hoa.
2 tấm vải dán tường khác cũng giống tấm thứ nhất, trừ 1 điều là có vẽ thêm 4 người xứ Flăngđrơ đang từ trong những gian nhà đi ra, giơ tay lên trời tỏ vẻ ngạc nhiên và giận dữ đến cực độ.
Nhưng tấm vải cuối cùng lại trình bày một tấn bi kịch. Bên cạnh con thỏ đang gặm cỏ như các tấm trên, ở đây chàng trai nằm vật ra, trông như đã chết. Người thiếu phụ trẻ, mắt nhìn anh, tay cầm 1 lưỡi kiếm đâm vào ngực mình, và màu các quả trên cây đã trở thành đen.
Jan chịu không hiểu gì, thì chợt nhìn thấy trong 1 góc tranh hình 1 con vật nhỏ tí xíu nhỏ, đến nỗi nếu con thỏ kia là con thỏ sống thực thì hẳn nó đã ăn ngay con vật này như 1 nhánh cỏ rồi. Vậy mà đó lại là 1 con sư tử!
Thế rồi Jan nhận ra đó là bức tranh mô tả những bất hạnh của Piramơ và Tixbe! Và, mặc dầu cười thầm tính chất thô thiển của các hình vẽ, Jan vẫn thấy vui sướng được nằm trong lòng thiên tình sử này, nó sẽ không ngừng gợi lên trong tâm trí nàng những hy vọng thiết tha. Đêm đêm, giấc ngủ của nàng sẽ bềnh bồng trong không khí âu yếm cô xưa và huyền thoại ấy.
Các đồ đạc khác, còn lại trong phòng thuộc đủ mọi kiểu. Đó chính là những thứ mà mỗi thế hệ đã để lại một ít trong gia đình, những thứ đã biến các nhà cổ thành những oại bảo tàng hết sức lộn xộn. 1 tủ có ngăn rất đẹp thời vua Lu-i XIV, dát đồng sáng loáng, đặt giữa 2 cái ghế bành thời vua Lu-i XV hãy còn bọc lụa thêu hoa. 1 bàn giấy bằng gỗ màu hồng kê trước lò sưởi. Trên lò sưởi là 1 cái đồng hồ quả lắc thời Đế chế, đặt dưới 1 bầu đèn tròn.
Đó là 1 chiếc đồng hồ bằng đồng đen làm theo kiểu tổ ong treo lơ lửng giữa bốn cái trụ bằng cẩm thạch trên 1 mảnh vường nở hoa vàng. Ở đầu quả lắc dẹt có gắn 1 con ong nhỏ cánh tráng men lấp lánh từ trong , thò ra qua 1 kẽ hở dài không ngớt đưa qua đưa lại trước mảnh vườn đó.
Mặt đồng hồ làm bằng sứ tô màu đặt trong khung, bên sườn cái bầu hình tổ ong.
Đồng hồ đã điểm mưòi một tiếng. Ông nam tưóc hôn con gái rồi trở về phòng mình.
Lúc đó Han mới đi nằm, lòng vẫn còn luyến tiếc. Nàng nhìn lướt khắp phòng 1 lần chót rồi tắt nến. Nhưng cái giường chỉ có phía đầu là dựa vào tường , phía trái trông ra 1 cửa sổ.
Ánh trăngnhư 1 làn sóng trang qua song, rải trên đất 1 vầng sáng.
Những tia phản chiếu hắt lên tường 1 ánh sáng mờ nhạt vuốt ve những hình ảnh bất động về mối tình của Piramơ và Tixbê.
Qua khung cửa sổ đối diện phía chân mình, Han thấy 1 cây to tắm mình trong ánh trăng dìu dịu.Nàng trở mình nằm nghiêng nhắm mắt lại, rồi 1 lát sau lại mở ra.
Nàng tưởng mình hãy còn đang nghiêng ngả theo chiều đường xóc, và tiếng xe lăn hãy còn vang động trong đầu nàng. Thoạt tiên, nàng cứ nằm im 1 tư thế hy vọng rằng nghỉ ngơi như vậy cuối cùng sẽ ngủ đi được. Nhưng chẳng mấy chốc, sự bồn chồn trong tâm trí đã lan tràn ra khắp cơ thể nàng.
2 bắp chân nàng đâu rút lại, người cứ nóng hực mãi lên. Thế rồi nàng đứng dậy, chân không giày, tay để trần với chiếc áo ngủ dài trông như 1 bóng ma, nàng bước qua làn ánh sáng chan hoà trên sàn, mở cửa sổ và nhìn ra ngoài. Đêm sáng vằng vặc như ban ngày, và cô gái nhận ra tất cả cái cảnh vật vẫn hằng yêu mến xưa kia, khi còn thơ ấu.
Đầu tiên trước mặt nàng là 1 bãi cỏ rộng, trong ánh sáng đêm trông vàng như màu bơ. 2 cây rất to mọc sừng sững ở 2 góc phía trước lâu đài, hướng Bắc là 1 cây ngô đồng, hướng Nam là 1 khoảnh rừng nhỏ gồm năm hàng cây du cổ thụ che cho cả khu nhà, chống lại những cơn bão ngoài khơi. Gió biển luôn thổi rất mạnh đã vặn xoắn, cắt ngắn, gặm mòn và xén vát đi, như 1 mái nhà. những rặng cây du đó.
Ở 2 phía trái và phải khoảng rộng trông như 1 công viên đó, mọc 2 hàng dài bạch dương mà ở xứ Noocmăngđi này người ta gọi là những cây Pơplơ. 2 hàng cây ấy ngăn cách toà nhà của ông bà chủ với 2 cái ấp cho thuê nằm sát 2 bên, 1 ấp là của bác tá điền Cuia, ấp kia là của bác tá điền Mactanh.
Chính vì 2 hàng cây đó, lâu đài này được gọi là Bạch Dương. Pihá bên kia trang trại, trải rộng 1cánh đổng bỏ hoá, điểm lác đác những cây hoa kim tước, suốt ngày đêm vù vù gió thổi.
Quá chút nữa, bờ biển bỗng đột nhiên hẫng xuống, vì ở đó là 1 vách đá trắng thẳng đứng, sâu tới 100m, suốt ngày đêm vù vù gió thổi.
Jan ngắm nhìn mặt nước phía xa lăn tăn như đang ngủ dưới các vì sao.
Trong khung cảnh êm ả vắng bóng mặt trời đó, tất cả hương nồng của trái đất trải rộng đó đây. Một cây hoa nhài bám quanh cửa sổ phía dưới nhà luôn luôn toả ngát, hoà hơi thở sâu của nó vào hương thơm thoang thoảng của những chiếc lá non vừa nhú. Từng cơn gió mạnh chậm chạp lướt qua, mang theo vị mặn chát của không khí đượm mùi muối biển và của chất nước lầy nhầy tiết ra từ rong biển.
Thoạt đầu cô gái thả mình vào niềm vui sướng được hít thở không khí trong lành, rồi như 1 cuộc tăm mát, người nàng dịu hẳn đi trước cảnh vật yên tĩnh của nông thôn.
Tất cả những loài vật hễ tối đến là thức dậy và tìm cách che giấu cuộc sống âm thầm của chúng trong cảnh yên tĩnh của trời đêm đang hoạt động khe khẽ trong bóng tối mờ mờ. Những con chim lớn không 1 tiếng kêu vụt bay trong không trung như những vết chấm và những cái bóng. Những côn trùng vô hình vo ve nhè nhẹ bên tai hoặc lặng lẽ chạy quá đám cỏ ướt đẫm sương đêm hay trên những con đưòng cát vắng lặng.
Chỉ có 1 vài con cóc rầu rĩ hướng về mặt trăng thốt lên những tiếng kêu cụt lủn và đơn điệu.
Jan cảm thấy trái tim mình như rộng mở, cũng đầy ắp những tiếng thì thầm như trời đêm trong sáng này.
Đột nhiên tim nàng cũng tràn ngập hàng ngàn những ham muốn lẩn quất, chẳng khác những sinh vật ăn đêm đang run rẩy quanh mình kia. 1 sự đồng cảm thân thuộc đã gắn bó nàng với cảnh thơ sinh động ấy, và trong ánh trăng đêm hiền dịu, nàng cảm thấy con người nàng cũng rung lên những rung động khác thường, lòng nàng bồi hồi những ước mơ không sao hiểu nổi, 1 cái gì đó như 1 thoáng hơi thở của hạnh phúc vậy.
Và nàng thả mình mơ mộng đến tình yêu.
Tình yêu! Đã 2 năm nay, nàng ngày cành chìm ngập trong nỗi băn khoăn vì cảm thấy tình yêu đang tiến đến gần mình. Ngày nay đã được tự do yêu, nàng chỉ còn có việc gặp con người đó.
Chàng sẽ ra sao? Nàng chẳng thể nào biết rõ được và chẳng tự hỏi điều đó làm gì. Chàng sẽ là chàng thế thôi!
Nàng chỉ biết nàng sẽ yêu chàng bằng tất cả tâm hồn mình và chàng sẽ trìu mến nằng bằng tất cả sức lực của chàng. 2 đứa sẽ dạo bước, trong những buổi tối như thế này, dưới làn tro óng ánh từ những ngôi sao đổ xuống. 2 đứa sẽ tay nắm tay, đi sát bên nhau, cùng nghe tiếng đập của trái tim , cùng cảm thấy hơi ấm của đôi vai nhau, hoà niềm yêu nhau vào không khí thanh khiết ngọt ngào của những đêm hè, gắn bó với nhau đến mức có thể dễ dàng đi sâu vào những ý nghĩ thầm kín nhất của nhau bằng sức mạnh duy nhất của tình yêu.
Và điều đó sẽ kéo dài vô tận trong sự thanh cao của 1 lòng mến thương khôn tả.
Đột nhiên nàng bỗng cảm thấy như là anh ta đang đứng đó, đang dựa vào nàng rồi bất thình lình 1 cái rùng mình nhục cảm, mơ hồ chạy khắp người nàng. Bằng 1 cử chỉ tự phát, nàng siết chặt đôi tay vào ngực để giữ chặt lấy ước mơ của mình, và trên cặp môi nàng đưa về phía người yêu chưa quen biết đó, như có 1 cái gì lưót qua làm nàng ngây ngất, tựa hồ hơi thở của mùa xuân đến đặt một chiếc hôn ân ái.
Nàng bỗng nghe thấy dưới kia, phía sau lâu đài, có tiếng người bước đi trên đường, trong đêm tối. Và theo cái đà điên dại của tâm hồn, giây phút mê muội , tin tưởng cả vào những cái không thể có, vào những sự ngẫu nhiên trời định, những linh cảm thần tiên, những kết cấu hoang đưòng của số phận, nàng nghĩ "Nếu đó là anh ấy"! Nàng khắc khoải nghe bước chân đều đặn của kẻ qua đường, tin chắc rằng người đó sắp dừng lại ngoài hàng rào kia để xin nghỉ trọ.
Khi nguời đó đi qua, nàng cảm thấy buồn như sau 1 cơn thất vọng.Nhưng rồi nàng cũng hiểu rằng hy vọng như thế là quá bốc và thấy buồn cười, cho cơn cuồng dại của mình.
Tâm trí đã dịu bớt đi, nàng lại thả mình bay bổng vào 1 luồng ước mơ vừa phải hơn, thử đi sâu vào tương lai và phác hoạ cuộc sống mai sau.
Cùng với người đó, mình sẽ sống ở đây, trong toà lâu đài êm ả trông xuống mặt biển này. Chắc chắn mình sẽ có 2 con, một trai cho anh ấy, một gái cho mình. Nàng như nhìn thấy 2 đứa trẻ đang chạy chơi trên thảm cỏ giữa 2 cây ngô đồng và bồ đề, dưới con mắt vui thú đắm đuối nhìn nhau của bố mẹ chúng.
Và nàng cứ đứng đó lâu lắm, lâu lắm, mơ màng mãi như vậy, cho đến khi vầng trăng đã đi qua hết vòm trời, sắp lặn xuống mặt biển. Khí trời mát lạnh hơn.Phía Đông, chân trời đã hửng. Một con gà trống gáy trong ấp trại bên phải, và nhiều con khác hoại lại ấp trại bên trái. Qua tấm vách chuồng gà, tiếng khàn khàn của chúng như vẳng đến từ xa lắm. Sao đã lặn trên vòm trời đang sáng dần ra không rõ tự lúc nào.
Đến đây, một tiếng chim khe khẽ hót lên. Những tiếng chim ríu rít, vang theo từ các chòm lá, lúc đầu còn dè dặt, sau mạnh dạn hơn, đã trở thành líu lo vui vẻ, từ cành này sang cành khác, cây này đến cây kia, cứ lan ra mãi.
Đột nhiên, Jan cảm thấy mình chìm ngập trong mặt làn ánh sáng. Nàng lấy tay ôm chặt đầu, ngửng mặt lên, nhắm mắt lại vì chói loà bởi ánh sáng rực rỡ của bình minh.
Một núi mây cao hồng rực, phần nào còn khuất sau dãy bạch dương cao lớn, hắt những ánh đỏ như máu xuống mặt đất, vừa tỉnh giấc.
Và, xé tan những áng mây rực rỡ, dội lửa xuống cây cỏ, đồng ruộng, biển cả và khắp dải chân trời, quả cầu lửa chói lọi, khổng lồ từ từ hiện ra.
Jan cảm thấy như phát điên lên vì hạnh phúc.1 niềm vui cuồng dại, 1 nỗi xúc động không bờ bến trước cảnh vật huy hoàng tràn ngập lòng nàng đến lịm cả người. Đây là mặt trời của nàng , bình minh của nàng, cái bắt đầu của cuộc đời nàng và cái bừng dậy của những niềm hy vọng trong nàng! Nàng giơ 2 tay về phía không trung rực nắng với niềm khao khát ôm hôn mặt trời. Nàng muốn nói, muốn kêu lên 1 điều gì đó cũng thần tiên như cảnh trời rạng lúc ban mai, nhưng nàng vẫn đứng đó, lặng đi trong cái say sưa bất lực. Nàng liền úp mặt vào lòng bàn tay và cảm thấy mắt mình đầy lệ. Nàng sung sướng khóc.
Đến khi nàng ngẩng đầu lên thì quang cảnh huy hoàng bình minh đã biến mất. Nàng tự thấy người mình đã lắng dịu lại, hơi mệt và dường như bị nhiễm lạnh. Không khép cửa sổ lại nàng nằm ngã ra giường, mơ màng thêm ít phút rồi ngủ thiếp đi, say đến nỗi vào lúc tám giờ, chẳng nghe nổi tiếng bố gọi nữa, và chỉ khi ông bước vào phòng, nàng mới tỉnh giấc.
Bố nàng muốn dẫn nàng đi, chỉ cho nàng xem toà lâu đài của nàng, đã được tu sửa đẹp lên như thế nào.
Mặt trong của ngôi nhà trông xuống 1 sàn rộng trồng táo, rồi mới đến con đường. COn đường đó, được gọi là đường làng, chạy giữa những khu nhà rào kín của nông dân, dẫn đến con đường nối liền 2 thành phố Lơ Havrơ và Fêcăng ở cách đó nửa dặm.
1 lối đi thẳng tắp chạy từ hàng rào gỗ đến bậc tam cấp trước cửa nhà. Những căn nhà dịch vụ nhỏ, dựng bằng đá cuối bờ biển, mái lợp rạ, nằm ở 2 bìa sân, dọc theo những đường mương của 2 ấp trại.
Mái của toà nhà đã được lợp mới, tất cả đồ vật bằng vàng bạc trogn nhà đều được khôi phục, vách tường được sửa, các phòng được trải và bịt thảm mới, toàn bộ phía trong nhà đã được quét vôi và sơn lại.
Những mái che cửa sổ được sơn màu trắng bạc và những chỗ mới vá lại trên tường trông như những vết lốm đốm trên bề mặt rộng, xám nhạt của ngôi nhà cũ kĩ đã bạc màu.
MẶt bên kia của ngôi nhà, nơi mở cửa sổ của phòng Jan, trông ra vạt rừng nhỏ, những hàng cây du bị gió biển gặm mòn, và xa nữa là biển.
Jan và ông nam tước khoác tay nhau đi thăm tất cả, không bỏ sót một xó xỉnh nào, rồi 2 bố con đi dạo chơi chậm rãi trên những con đường bach dương bao quanh cái gọi là công viên của khu nhà. Dưới các bóng cây, trải rộng 1 tấm thảm cỏ xanh mới mọc. Ở phía ngoài cùng là vạt rừng nhỏ xinh xắn, ngang dọc những đường mòn nhỏ ngoằn ngoèo, cách nhau bởi những khóm lá, ken lại như những tấm phên. Cô gái bỗng hoảng sợ vì một con thỏ rừn đột ngột nhảy ra, vọt quá bờ đất, chạy trốn vào khóm lác biển, theo hướng những vách đá dựng đứng.
Sau bữa ăn trưa, vì bà Ađêlait còn quá mệt và nói sẽ đi nằm nghỉ, nên ông nam tước đề nghị 2 bố con đi chơi xuống tận làng Ypo.
2 bố con ra đi thoạt tiên phải băng qua xóm Êtuvăng, xóm của chính lâu đài Bạch Dương này. Ba bác nông dân chào họ như những người quen biết từ lâu.
2 bố con đi vào những cánh rừng thoai thoải xuống tận biển vòng theo 1 thung lũng.
Chẳng mấy chốc đã thấy làng Ypo. Các bà ngồi vá áo quần trên thêm thềm nhà nhìn họ đi qua. Một khe nưóc chảy ở giữa đường, những đống rác vụn kéo lê trước các cửa nhà, đường phố nghiêng nghiêng dốc bốc lên 1 mùi mắm thối. Những tấm lưới nâu, lác đác dính những vẩy cá lấp lánh như những mảnh bạc, phơi vắt trên cánh cửa những túp nhà lụp xụp nồng nặc cái mùi của những gia đình đông con chen chúc trong 1 căn phòng nhỏ.
Một vài con bồ câu daoh quanh khe nước kiếm ăn.
Jan nhìn tất cả những cái đó, thấy mới mẻ và kì lạ như 1 cảnh trên sân khấu vậy.
Nhưng đột nhiên, khi vừa vòng qua 1 bức tường, Jan bỗng thấy biển, biển mênh mông, xa tít mù tắp và xanh 1 màu xanh mờ đục, nhẵn bóng. 2 bố con dừng chân bên bãi cát ngắm nhìn những cánh buồm, trắng như những cánh chim, qua lại ngoài khơi. Bên phải cũng như bên trái, vách đá dựng đứng trông rất đồ sộ. Phía bên này, 1 cái gì như 1 mũi đất nhô ra cắt đứt tầm nhìn, trong khi đó, phía bên kia, bờ biển kéo dài xa mãi ra cho đến khi chỉ còn lại một nét mờ không sao nhìn rõ được.
Gần đó, ở 1 chõ đứt đoạn của bờ biển ấy, xuất hiện 1 bến cảng và nhà cửa. Những hòn đảo nhỏ xíu, bọt biển viền quanh, như đang lạo xạo trượt trên đá sỏi.
Những chiếc thuyền của xóm chài được kéo lên cạn, đặt trên đá cuội tròn của triền dốc, đang nằm nghiên, phơi ra dưới ánh mặt trời những cặp má tròn, bóng nhẫy hắc ín. Vài bác dân chài sửa soạn những thuyền dó, đón con nuớc triều buổi tối.
Một dân chài bước lại gần mời mua cá. Jan mua một con cá chim, định sẽ tự mình đem nó về đến trại Bạch Dương. Bác dân chài già dấm trước là nếu có đi chơi thuyền trên biển thì xin cho bác ta đến giúp và nhắc đi nhắc lại mãi tên minh để bố con Jan ghi nhớ " Laxtich, Jôzêphanh Laxtich".Ông nam tước hứa là sẽ không quên.
2 bố con trở về lâu đài.
Jan thấm mệt vì xách con cá to, liền lấy cái gậy chống của bố luồn qua mang cá, rồi 2 bố con mỗi người khiêng một đầu leo ngược bờ biển, vui vẻ cùng đi.
Họ trò chuyện râm ran như 2 đứa trẻ, tóc bay trong gío, mắt sáng ngời, nhưng dần dần, đôi tay khiêng mãi cũng mỏi đã sệ xuống, làm cho cái đuôi béo nhẫy của cá chim cứ lê thê kéo dài trên cỏ.
II.
Đối với Jan, 1 cuộc sống vui tươi và tự do đã bắt đầu. Nàng đọc sách, mơ mộng và đi lang thang 1 mình khắp vùng xung quanh. Bước chân chầm chậm, tâm trí hay bay bổng vào những ước mơ, nàng thơ thẩn men theo các con đường , hoặc vừa nhảy nhót vừa chạy xuống những thung lũng nhỏ quanh co, hai triền dốc phủ đầy hoa kim tước, trông như cái áo choàng ngày lễ dát vàng.Mùi hương nồng đượm và ngát thơm của hoa càng bốc mạnh hơn trong nắng ấm, làm nàng ngây ngấy như hương vị của một thứ rượu nho thơm. Hoà nhịp tiếng sóng xa rì rào lăn trên bãi biển, tâm trí nàng cũng được ru nhẹ.
Đôi lúc, nàng mềm người nằm ngã xuống bãi cỏ rậm trên 1 triền dốc và cũng đôi lúc, ở 1 khúc ngoặt của thung lũng, trong một trũng đất cỏ xanh, nàng chợt thấy 1 góc biển hình tam giác xanh tươi và lấp lánh dưới ánh nắng, với 1 cánh buồm thấp thoáng phía chân trời, lúc đó, nàng bỗng thấy xuất hiện những niềm vui hỗn độn như ta thường cảm thấy mỗi khi hạnh phúc đang bí mật đến gần bao phủ quanh ta.
Trong cảnh dịu dàng của vùng đất mát mẻ ấy, trước những chân trời êm ả và tròn trịa, nàng rất thích được cô đơn, được ngồi im trên các đỉnh đồi và ngồi lâu đến nỗi những con thỏ rừng dám nhảy nhót chạy qua ngay dưới chân nàng.
Nàng thường thích chạy trên bờ vách đá thẳng đứng để cho làn gió biển nhẹ nhàng phủ vào người, khiến toàn thân nàng rung lên 1 cảm khoái ngọt ngào qua sự vận động không thấy mệt giống như cá lội trong nước và chim én lượn trên trời.
Nàng gieo rắc khắp nơi những kỉ niệm như gieo hạt cho đất, loại kỉ niệm mà gốc rễ sẽ bám chặt vào tâm trí ta đến trọn đời. Nàng cảm thấy như đem một phần trái tim mình rải xuống nếp đất của các thung lũng ấy.
Nàng say sưa tắm biển. Mạnh khoẻ và táo bạo, không hề biết nguy hiểm là gì, nàng bơi xa đến mức trên bờ không còn thấy rõ nàng nữa. Nàng cảm thấy thú vị được ngâm mình trong làn nước xanh lành, trong vắt, dập dờn đưa đẩy nàng đi. Khi đã bơi ra xa bờ, nàng lật ngửa mình, 2 tay khép lại trên ngực, đôi mắt đắm nhìn bầu trời xanh thẳm đang có 1 cánh én hay 1 bóng chim biển trắng toát vun vut bay qua. Tai nàng không còn nghe thấy gì ngoài tiếng thì thầm xa xa của sóng vỗ vào đá sỏi và tiếng động mơ hồ của đất liền còn lọt đến tai qua những đường uốn lượn của sóng, nhưng rất lẫn lộn, hầu như không sao nghe rõ được.
Thế rồi Jan vùng hẳn mình lên , cực kì vui thú vung tay đập nước, miệng cất tiếng lanh lảnh kêu lên.
Đôi lần thấy nàng mải miết bơi ra quá xa, bố nàng phải cho thuyền ra tìm về.
Nàng về đến lâu đài, đói bụng đến xanh cả người, nhưng nhẹ nhõm hoạt bát, nụ cười trên môi và hạnh phúc tràn đầy trên đôi mắt./.
